به باور کارشناسان، رابطه میان امریکا و عربستان سعودی همزمان با انزوای فزاینده رژیم ریاض در عرصه بین الملل و تشدید بیثباتی داخلی به تدریج در حال بدتر شدن است.
روزنامه لس آنجلس تایمز به نقل از چارلز فریمن گزارش داد: «ما شاهد وخامت طولانی مناسبات امریکا و عربستان هستیم و این روند پیش از تشکیل دولت اوباما مشهود بود.»
وی افزود: «روابط امریکا و عربستان تماما مبتنی بر منافع است نه ارزشها. و از همان ابتدا نیز برقراری مناسبات ارزشی امری غیر ممکن بوده است.»
به باور تحلیگران سیاسی، منافع دو کشور نیز در سالهای اخیر به شکل فزاینده از هم فاصله گرفته است.
امریکا ظرف چند دهه گذشته نیازمند نفت عربستان بود اما اکنون به مدد نفت شِیل از عربستان به عنوان بزرگترین تولیدکننده انرژی جهان پیشی گرفته است.
فریمن گفت: «شکاف مناسبات امریکا و سعودی قرار نیست از بین برود، زیرا بنیانهای این رابطه –اشتراک منافع سابق دو کشور- اکنون دیگر چندان قوی نیست.»
وی گفت: «نمیتوانیم همه کارهای انجام شده را به حالت قبل بر گردانیم. آب رفته را نمیتوان به جوی برگرداند.»
به گفته خوان زاراته، تحلیلگر ارشد امنیت ملی شبکه سیبیاس نیوز، یکی از چالشها این است که امریکا در سالهای اخیر مشروعیت خود را در منطقه از دست داده است و سعودیها دیگر مانند گذشته از امریکاییها حرف شنوی ندارند.
زاراته افزود: «آنها دیگر مثل سابق به امریکاییها اعتماد ندارند. در نتیجه به یک معنی، سعودیها باید خود به تنهایی از عهده امور برآیند. و در یمن چنین چیزی را میبینیم؛ در اینجا نیز شاهد هستیم و میتوانیم خواسته خود را به آنان بگوییم و میتوانیم از آنها بخواهیم خواست ما را اجرا کنند.»
وی افزود: «آنها خود را با ایران در میدان رقابت میبینند و از حضور امریکا در کنار خود نیز اطمینان ندارند.»
افزون بر آن، سقوط قیمت نفت سبب کسری بودجه عمده در عربستان شده و در مقابل جمعیتی که به مسکن و تسهیلات یارانهای خو گرفته رو به افزایش است.
آیِن برِمِر، کارشناس سیاسی امریکایی و رئیس گروه اوراسیا هفته گذشته در گفتگو با پایگاه خبری «بیزنس اینسایدر» گفت: «عربستان سعودی در مخمصه سختی گرفتار شده و خود نیز از آن آگاه است.»
برمر افزود عربستان همچنین با قطع مناسبات با ایران تلاش میکند توجهات عمومی را از معضلات داخلی خود از جمله کاهش شدید قیمت نفت و بیثباتی فزاینده سیاسی ناشی از رقابت در خاندان حاکم سعودی منحرف کند.
تنشها میان ایران و عربستان هفته گذشته در پی اعدام 47 تن در یک روز از جمله شیخ نمر روحانی برجسته شیعی توسط رژیم ریاض که محکومیت جهانی را در پی داشت، بالا گرفته است.