برای دومین بار طی هشت سال، مجددا هیلاری کلینتون در رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا قرار گرفت. بانوی اول اسبق، سناتور سابق نیویورک و وزیر پیشین امور خارجه آمریکا، کمپین تبلیغاتی خود را روز شنبه در نیویورک آغاز کرد تا شاید برخلاف سال 2008، این بار در جایگاه نامزد نهایی حزب دموکرات قرار گیرد و پس از خروج باراک اوباما از کاخ سفید، از 20 ژانویه سال 2017 بر صندلی بنشیند که همسرش برای 8 سال بر آن تکیه زده بود. با این حال، برای محقق شدن رویایی ریاست جمهوری ، هیلاری کلینتون راه طولانی در پیش دارد و باید با تکیه بر نقاط قوت، بر دهها نقطه ضعف خود فائق آید.
داشتههای سیاسی
هیلاری کلینتون یکی از سرشناسترین زنان سیاستمدار در آمریکا است که به همراه همسرش برای سه دهه در صحنه سیاست آمریکا حضور داشتهاند. وی در رقابتهای درون حزبی انتخابات ریاست جمهوری سال 2008 از خود چهرهای مقتدر و پرطرفدار ارائه کرد که اگر چه از باراک اوباما، نامزد نوظهور، شکست خورد، با این حال 17 میلیون رای بدست آورد. هیلاری کلینتون امیدوار است بخش عمده حامیان سال 2008 را مجددا دور خود گرد آورد و در غیاب چهرههای سرشناس حزب دموکرات، بر خلاف رقبای جمهوریخواه، روند انتخابات درون حزبی را با اطمینان پشت سر بگذارد.
در عین حال، نام هیلاری با نام خانوادگی یکی از موفقترین روسای جمهوری چند دهه اخیر آمریکا به لحاظ اقتصادی، یعنی بیل کیلنتون پیوند خورده است. برای تقریبا نیمی از جمعیت آمریکا که به حزب دموکرات علاقهمند هستند، دوران ریاست جمهوری بیل کیلنتون یادآور روزهای خوش رفاه اقتصادی و سرمستیهای پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی بلوک شرق است که از بیکاری، تورم، کسری بودجه، تمهیدات امنیتی، خطرات تروریستی، جنگهای فرامرزی و برنامههای جاسوسی دولت آمریکا خبری نبود. برای این گروه، اگر هیلاری بتواند فقط بخشهایی از موفقیتهای دوران ریاست جمهوری شوهرش را تکرار کند، نقاظ ضعف وی چندان حائز اهمیت قلمداد نخواهد شد.
از سوی دیگر، برای بسیاری از مردم آمریکا، نداشتن یک رئیس جمهور زن، نشانه کامل نشدن برابری جنسیتی در این کشور است. در حالی که در گوشه و کنار جهان از جمله در آفریقا، زنان توانستهاند بر مسند ریاست جمهوری تکیه بزنند، اما در آمریکا حتی هیچ زنی منصب معاونت ریاست جمهوری را نیز از آن خود نکرده است. شاید بعد از رئیس جمهور سیاهپوست، اکنون شرایط بیش از هر زمان دیگری در تاریخ آمریکا برای پیروزی یک زن در انتخابات ریاست جمهوری فراهم شده است و این موضوع برای بلوکهای رایدهنده زنان، فمینیستها و حامیان رفع تبعیضهای اجتماعی حیاتی به شمار میآید.
پاشنههای آشیل
گرچه نقاط قوت هیلاری کلینتون از وی یک نامزد شکستناپذیر، حداقل در میان نامزدهای موجود حزب دمکرات ساخته است، با این حال، وی از نقاط ضعف فراوانی رنج میبرد. برای بسیاری از رایدهندگان آمریکا، به ویژه رایدهندگان غیر دموکرات، هیلاری کلینتون نماد اولیگارشی خانوادگی است که به همراه شوهرش برای یک ربع قرن بر آمریکا حکومت کردهاند. راهیابی یک کلینتون دیگر به کاخ سفید برای این گروه، نشانه ارتجاع و بازگشت به گذشته خواهد بود. از این رو، حداقل برای نسل جوان که از دوران رفاه اقتصادی ریاست جمهوری بیل کلینتون خاطرهای در ذهن ندارند، رای به هیلاری رای به آینده قلمداد نخواهد شد. حتی در میان زنان نیز مخالفان و منتقدان هیلاری کم نیستند. هنوز زنان زیادی در آمریکا، سیاسیکاری هیلاری بعد از افشای رسوایی اخلاقی بیل کیلنتون را نبخشیدهاند. از دید این گروه، هیلاری کیلنتون با نایده گرفتن غرور زنانه، به این دلیل در کنار شوهر بیوفا و خیانتکار خود باقی ماند تا جاه طلبیهای سیاسی خود از جمله تکیه زدن بر کرسی ریاست جمهوری آمریکا را از دست ندهد.
از سوی دیگر ، هیلاری کیلنتون با وجود شعارهایش در دفاع از طبقه متوسط و آسیبپذیر جامعه، چهرهای نخبهگرا شناخته میشود که قادر نیست با توده مردم ارتباط برقرار کند. این موضوع در سال 2008 موجب شد تا موفقیت نسبتا حتمی هیلاری کلینتون در انتخابات درون حزبی، در برابر رفتارهای عامه پسند باراک اوباما، نامزد کمتر شناخته شده دموکراتها رنگ ببازد. تکرار این وضعیت هشت سال بعد، دور از انتظار نخواهد بود.
این در حالی است که صدارت چهارساله هیلاری کیلنتون بر وزارت امور خارجه آمریکا هم بر نقاط ضعف و هم بر دشمنان وی افزوده است. در حال حاضر کابوس حمله به کنسولگری آمریکا در شهر بنغازی لیبی در 11 سپتامبر سال 2012 و کشته شدن سفیر وقت آمریکا در لیبی، بر آینده سیاسی هیلاری کلینتون سایه انداخته است. وی متهم است که به عنوان بالاترین مقام وزارت امور خارجه آمریکا، درک صحیحی از تحولات سیاسی لیبی نداشته و نتوانسته بود امنیت جانی هیات دیپلماتیک آمریکا را تامین کند. برخی شواهد حتی از نفوذ اطلاعاتی جریانهای ضد آمریکایی به خبرهای محرمانه دستگاه دیپلماسی حکایت دارد و نشان میدهد که شبهنظامیان لیبیایی از سفر محرمانه کریستوفر استیونز، سفیر وقت آمریکا از شهر طرابلس به شهر بنغازی چند روز پیش از حمله به ساختمان کنسولگری آمریکا مطلع بودند. اگر این فرضیه صحت داشته باشد، شانس قرار گرفتن هیلاری کلینتون بر مسند ریاست جمهوری و فرماندهی کل ارتش آمریکا به شکل جدی زیر سوال میرود.
موضوع رسوایی حمله به کنسولگری آمریکا در بنغازی به مساله فرعی دیگر گره خورده است و آن این که هیلاری کلینتون در دوران وزارت امور خارجه از ایمیل شخصی و نه ایمیل امن این وزارت خانه برای مکاتبات اداری استفاده میکرده است. منتقدان، این رفتار را نشانه بیمسئولیتی هیلاری کلینتون معرفی کردهاند که صلاحیت حفاظت از اسرار دولتی را ندارد. همچنین، برای جریانهای ضد جنگ در آمریکا، هنوز خاطره رای هیلاری کلینتون به مجوز حمله نظامی آمریکا به عراق در سال 2003 -زمانی که وی سناتور ایالت نیویورک در سنای آمریکا بود- به فراموشی سپرده نشده است .
سرانجام این که از دید رایدهندگان جمهوریخواه یا حامیان احزاب سوم در آمریکا، هیلاری کلینتون در میان نامزدهای کنونی حزب دموکرات، بیش از همه به باراک اوباما شباهت دارد. به عبارت دیگر از دید این افراد، رای به کلینتون، رای مجدد به اوباما خواهد بود؛ فردی که به دلیل اجرای برخی از برنامهها نظیر قانون بیمههای درمانی ارزان قیمت موسوم به «اوباماکر» یا قوانین نظارت بر عملکرد مالی بخش خصوصی موسوم به «قوانین وال استریت» دیکتاتور، سوسیالیست و دشمن اقتصاد آزاد شناخته میشود.
مسیری ناهموار
تا آغاز انتخابات درون حزبی بیش از شش ماه و تا آغاز رقابتهای نهایی دو حزبی بیش از یک سال دیگر زمان باقی مانده است؛ این در حالی است که انتخابات ریاست جمهوری آمریکا حدود 16 ماه دیگر برگزار میشود. با توجه به این مدت زمان طولانی و فرصت باقی مانده برای ورود نامزدهای جدید به رقابتهای انتخاباتی، چشمانداز روشنی از میزان موفقیت هیلاری کیلنتون در انتخابات سال 2016 وجود ندارد. یک اشتباه از سوی کلینتون و کمپین وی یا ورود چهرهای جدید با شعارهای مردمپسند میتواند رویای هیلاری را برای بدل شدن به نخستین رئیس جمهوری زن در تاریخ آمریکا، بر باد دهد. وی اگر نتواند از تکرار کابوس سال 2008 در سال 2016 جلوگیری به عمل آورد، در سال 2020 دیگر شانسی نخواهد داشت. از این رو برای زنی که بیش از هر زن دیگری در تاریخ 230 ساله آمریکا به مقام ریاست جمهوری این کشور نزدیک بوده است، انتخابات سال 2016 به منزله مرگ و زندگی خواهد بود.
نویسنده: امیر علی ابوالفتح
دیدگاههای نویسنده این مقاله لزوماً بیانگر مواضع شبکه پرس تیوی نیست.